گروه ادب: ارایهی روح قرآن مجید در شعر، از اشارهی مستقیم به آیات و الفاظ قرآنی مهمتر و تأثیرگذارتر است.
«عبدالرحیم سعیدیراد» شاعر در گفتوگو با خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) با بیان این مطلب گفت: شاید اینگونه به نظر برسد که شعر سپید بهتر بتواند بار امانت بهرهوری از آیات قرآن را بر دوش بکشد اما به نظر من شعر کلاسیک هم همین نقش را میتواند ایفا کند، مهم آن است که شاعر تا چه اندازه روح موضوعات قرآنی را درک کرده باشد و بتواند آنرا به خواننده ارائه دهد
وی دربارهی دلایل عدم توجه شاعران معاصر به ایات قرآن اظهار کرد: اشاره و ارجاع به آیات و احادیث در ادبیات معاصر به دو دلیل بسیار کم شده است: نخست این که شاعر معاصر آشنایی کمی با قرآن مجید دارد و همین آشنایی اندک، باعث میشود تا در آثار بسیاری از شاعران هیچ نمودی از روح قرآن نبینیم و دیگر آن که مخاطب اشعار قرآنی اندک است؛ یعنی مطالعهی اشعاری که به آیات و احادیث اشاره دارند از سوی مخاطبی که خود ارتباطی با متون دینی ندارد، نمیتواند لذتبخش باشد.
نمودآیاتقرآندرشعرکلاسیکومعاصر |
در بهرهمندی از الفاظ و مضامین قرآنی، تفاوتی میان شعر کلاسیک و نو وجود ندارد؛ نمونههای زیبای فراوانی، چه در شعرقدما و چه در شعر معاصر وجود دارد که آیات و احادیث نمود بسیار زیبایی در آنها دارد. |
سعیدیراد اضافه کرد: تأثیرپذیری از قرآن مجید آنگونه که در اشعار شاعران کلاسیک از جمله حافظ و مولانا وجود داشت، در شعر معاصر دیده نمیشود؛ حافظ، خود حافظ قرآن بوده و اشارات فراوانی به قرآن دارد و البته بیشتر از روح قرآن بهره جسته است؛ در مثنوی مولوی نیز به صورت مستقیم و غیرمستقیم به حدود 4500 آیهی قرآن اشاره شده است اما در شعر معاصر چنین نمونههایی را نمیتوان یافت.
خالق مجموعه شعر «فانوسهای سنگی» ادامه داد: البته در شعر معاصر هم بهویژه در شاعران نسل اول انقلاب، نمونههای چشمگیری دیده میشود؛ به عنوان مثال آقای موسوی گرمارودی در شعر مذهبی بسیار فعال ظاهر شده است و در اشعارش عبارات قرآنی دیده میشود؛ زنده یاد سید حسن حسینی و قیصر امینپور نیز از آن دسته شاعرانی هستند که در اشعارشان اشاراتی به الفاظ و مضامین قرآنی دیده میشود و البته در این میان از نام بزرگ استاد شفیعی کدکنی نیز نمیتوان به سادگی گذشت.
شعر کلاسیک و نو؛ بهرهمند از مضامین قرآنی
سعیدیراد دربارهی بیان مفاهیم قرآنی در شعر کلاسیک و نو گفت: در بهرهمندی از الفاظ و مضامین قرآنی، تفاوتی میان شعر کلاسیک و نو وجود ندارد؛ نمونههای زیبای فراوانی، چه در شعرقدما و چه در شعر معاصر وجود دارد که آیات و احادیث نمود بسیار زیبایی در آنها دارد. در شعر نو، سهراب سپهری، طاهره صفارزاده، سیدعلی موسوی گرمارودی، علیرضا فزوه و قیصر امینپور بیشترین بهرهها را از آیات قرآن بردهاند.
اشعار عاشورایی؛ ضد شعارهای دینی |
اشعاری دربارهی عاشورا از تریبونهای مختلف خوانده میشود که بعضاً ضد شعائر دینی هستند اما اگر کمیتهها و کارگاههای بررسی شعر آیینی وجود داشته باشد و این اشعار از کانال آنها اجازهی پخش بیابند خدمت بزرگی به این حوزهی ادبی شده است. |
عبدالرحیم سعیدیراد، در بخش دیگری از این گفتوگو، در خصوص شعر آیینی امروز ایران گفت: شعر آیینی امروز به واقعیات تاریخی نزدیک است اما آنچه که در اینباره باید گفته شود این است که شعر آیینی به دلیل «مقدس» بودن مورد نقد جدی قرار نگرفته است و باید جلسات نقد و بررسی ویژهی اشعار آیینی برگزار شود و این مقوله از جنبههای مختلف مورد ارزیابی و نقد و بررسی جدی قرار گیرد، باید توجه داشت که نمیتوان به بهانهی شعر، هر مضمونی را به خورد مخاطب داد.
وی افزود: اشعاری دربارهی عاشورا از تریبونهای مختلف خوانده میشود که بعضاً ضد شعائر دینی هستند اما اگر کمیتهها و کارگاههای بررسی شعر آیینی وجود داشته باشد و این اشعار از کانالآنها اجازهی پخش بیابند خدمت بزرگی به این حوزهی ادبی شده است.